Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną naruszeniem prawa konkurencji

Jakie są zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji?

Każda osoba poszkodowana poprzez dokonanie naruszeń przez podmioty gospodarcze prawa konkurencji, może dochodzić swoich roszczeń w drodze postępowania cywilnego, pod warunkiem spełnienia zasad wskazanych przez obowiązujące przepisy prawa.

Jakie zasady obowiązują w zakresie dochodzenia takich roszczeń i od czego ustawodawca uzależnia możliwość wytoczenia w tym zakresie powództwa, opisuje niniejszy artykuł.

Podstawa prawna roszczenia za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji

Zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji, uregulowane są w ustawie z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (Dz.U. z 2017 r., poz. 1132), zwaną w dalszej części artykułu „ustawą”.

Podstawę prawną takiego roszczenia stanowi art. 3 w/w aktu prawnego, zgodnie z którym - sprawca naruszenia jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek przez naruszenie prawa konkurencji, chyba że nie ponosi winy.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, domniemywa się, że naruszenie prawa konkurencji wyrządza szkodę (art. 7 ustawy).

Podkreślić należy, iż w zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych. Tym samym cytowany powyżej art. 3 ustawy stanowi przepis szczególny, zaś odpowiedzialność sprawcy co do zasady jest oparta na zasadach określonych w przepisach k.c., a więc również może dotyczyć wszelkich postaci tzw. winy nieumyślnej.

Podkreślić też trzeba, iż to na sprawcy spoczywa obowiązek wykazania w drodze odpowiedniego dowodu, że nie ponosi on winy za wyrządzenie szkody swoim naruszeniem prawa ochrony konkurencji.

Zakres podmiotowy roszczenia

Uprawnionym do wytoczenia powództwa jest każdy, kto poniósł szkodę wyrządzoną przez naruszenie prawa konkurencji, w tym również tzw. nabywca pośredni, a więc osoba fizyczna lub prawna, która nabyła od nabywcy bezpośredniego lub kolejnego nabywcy produkty lub usługi, których dotyczy naruszenie prawa konkurencji, lub produkty lub usługi będące pochodnymi takich produktów lub usług, lub zawierające takie produkty lub usługi. Jednocześnie obowiązuje domniemanie, iż nadmierne obciążenie, a więc różnica między ceną faktycznie zapłaconą a ceną, która obowiązywałaby, gdyby nie doszło do naruszenia prawa konkurencji, zostało przerzucone na nabywcę pośredniego (art. 4, w zw. z art. 2 pkt 11 oraz pkt 14 ustawy).

Podkreślenia wymaga fakt, iż odpowiedzialność za wyrządzenie przedmiotowej szkody ma charakter solidarny, a więc obciąża ona wszystkich sprawców dokonanego naruszenia. Nie dotyczy to jednak w całej pełni małych i średnich przedsiębiorców, albowiem mogą oni ponieść taką odpowiedzialność jedynie w odniesieniu do swoich nabywców bezpośrednich i pośrednich lub dostawców o takim charakterze, jeżeli ich udział w rynku właściwym jest niższy niż 5% przez cały okres trwania naruszenia prawa konkurencji, jak również poniesienie przez nich odpowiedzialności solidarnej bez ograniczeń stanowiłoby nieodwracalne zagrożenie dla ekonomicznej opłacalności ich działalności i skutkowało całkowitą utratą wartości ich przedsiębiorstw. Ograniczenie to nie ma jednak zastosowania do małego lub średniego przedsiębiorcy, który pełnił kierowniczą rolę w naruszeniu prawa ochrony konkurencji lub nakłonił innych przedsiębiorców do udziału w tym naruszeniu lub uprzednio organ ochrony konkurencji lub sąd stwierdził naruszenie przez niego prawa konkurencji (art. 5 ustawy).

Pamiętać należy, iż jeżeli podstawą ustalenia odszkodowania są ceny z daty innej niż data ustalenia odszkodowania, poszkodowanemu należą się również odsetki ustawowe za okres od dnia, z którego ceny stanowiły podstawę ustalenia odszkodowania, do dnia wymagalności roszczenia o naprawienie szkody.

Przedawnienie roszczenia

Zasadą jest, iż w przypadku roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji termin przedawnienia, wynosi pięć lat, a jego bieg nie rozpoczyna się przez czas trwania naruszenia. Sam bieg terminu przedawnienia, rozpoczyna się dopiero od dnia zaprzestania naruszenia (art. 9 ustawy).

Bieg przedawnienia ulega zawieszeniu z chwilą wszczęcia przez:

1) Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów postępowania wyjaśniającego lub antymonopolowego lub

2) Komisję Europejską lub organ ochrony konkurencji innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej postępowania

w sprawie naruszenia prawa konkurencji, a którego przedmiotem jest naruszenie prawa konkurencji będące podstawą roszczenia o naprawienie szkody.

Zawieszenie biegu przedawnienia ustaje po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia stwierdzającego naruszenie prawa konkurencji lub zakończenia postępowania w inny sposób.

W razie pytań lub problemów związanych z podejmowaniem działalności gospodarczej zapraszamy do kontaktu:

antoni.koprowski@kancelaria-kgg.pl , nr tel. 502 031 149 

adw. Antoni Koprowski Kancelaria Adwokacka

na zlecenie i pod kierunkiem adw. Antoniego Koprowskiego

artykuł  opracował

r.pr. Michał Szczerbiak Bd-741