Postępowanie antymonopolowe

Jak przebiega postępowanie antymonopolowe w sprawach praktyk ograniczających konkurencję?

Postępowanie antymonopolowe w sprawach praktyk ograniczających konkurencję pełni bardzo ważną rolę w procesie eliminowania działań przedsiębiorców zmierzających do ograniczenia konkurencji rynkowej i szkodzenia w ten sposób interesom konsumentów.

Jak przebiega takie postępowanie, jakie zasady formalno – prawne obowiązują w jego zakresie, opisuje niniejszy artykuł.

Przedmiot postępowania

Postępowanie antymonopolowe w sprawie stosowania praktyk ograniczających konkurencję uregulowane jest w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (j.t.. Dz. U. z 2021 r., poz. 275), zwaną w dalszej części artykułu „ustawą”.

Ma ono na celu zapobieżenie stosowaniu przez podmioty gospodarcze działań, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na danym rynku.

Przebieg postępowania

Wszczęcie postępowania następuje z urzędu bądź na podstawie pisemnego zawiadomienia skierowanego do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a dotyczącego podejrzenia stosowania praktyk ograniczających konkurencję wraz z uzasadnieniem, które złożyć może każda osoba (art. 49 oraz art. 86 ustawy). Należy do niego dołączyć wszelkie dokumenty, które mogą stanowić dowód naruszenia przepisów ustawy.

Wszczynając postępowanie, Prezes Urzędu wydaje o tym postanowienie, zawiadamiając jednocześnie jego strony, do których zalicza się każdy, wobec kogo zostało ono wszczęte.

Podkreślić trzeba, iż jeżeli w toku postępowania antymonopolowego zostanie uprawdopodobnione, że dalsze stosowanie zarzucanej praktyki może spowodować poważne i trudne do usunięcia zagrożenia dla konkurencji, Prezes Urzędu przed zakończeniem postępowania antymonopolowego może, w drodze decyzji, zobowiązać przedsiębiorcę, któremu jest zarzucane stosowanie praktyki, do zaniechania określonych działań w celu zapobieżenia tym zagrożeniom. W takim wypadku, uprawnienia stron są bardzo ograniczone, albowiem nawet wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania takiej decyzji, zaś przed jej wydaniem, stronie nie przysługuje prawo do wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów.

W przedmiotowej decyzji, Prezes Urzędu określa czas jej obowiązywania, jednak nie dłużej niż do czasu wydania decyzji kończącej postępowanie w danej sprawie. Stronie przysługuje prawo wniesienia odwołania do Sądu ochrony konkurencji i konsumentów. W takim wypadku, Prezes Urzędu przekazuje je wraz z aktami sprawy w terminie 10 dni od dnia otrzymania. Z kolei sąd zobowiązany jest do rozpoznania odwołania w terminie 2 miesięcy od dnia przekazania odwołania przez Prezesa Urzędu.

Po przeprowadzeniu przez Prezesa Urzędu postępowania, wydaje on decyzję o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję i nakazującą zaniechanie jej stosowania, której może nadać w całości lub w części rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wymaga tego ochrona konkurencji lub ważny interes konsumentów.

W wydanej decyzji, Prezes Urzędu może nakazać, w celu zaniechania stosowania praktyki ograniczającej konkurencję lub usunięcia jej skutków, zastosowanie środków polegających w szczególności na:

1) udzieleniu licencji praw własności intelektualnej na niedyskryminacyjnych warunkach,

2) umożliwieniu dostępu do określonej infrastruktury na niedyskryminacyjnych warunkach,

3) zmianie umowy,

4) zapewnieniu innym podmiotom dostawy określonych produktów lub świadczenia określonych usług na niedyskryminacyjnych warunkach,

mogąc jednocześnie określić termin ich realizacji, uwzględniając wagę i rodzaj naruszenia oraz zastosowany środek. Dodać należy, iż przedsiębiorca ma obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o stopniu realizacji zastosowanych środków.

Od decyzji Prezesa Urzędu przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, za jego pośrednictwem. W takim wypadku Prezes Urzędu przekazuje je do sądu wraz z aktami sprawy niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy od dnia jego wniesienia.

Jeżeli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może – nie przekazując akt sądowi – uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której ponownie przysługuje odwołanie. Jednocześnie, stwierdza on, czy decyzja ta została wydana bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa.

Podkreślenia wymaga fakt, iż postępowanie antymonopolowe w sprawach praktyk ograniczających konkurencję powinno być zakończone nie później niż w terminie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia, przy czym nie wszczyna się go, jeżeli od końca roku, w którym zaprzestano stosowania praktyki ograniczającej konkurencję, upłynęło 5 lat.

Co do samego postępowania wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 sierpnia 2006 r. (III SK 6/06), w którym stwierdził, iż „W sprawach z zakresu ochrony konkurencji dozwolone jest stosowanie domniemań faktycznych, dzięki którym można wyprowadzić wniosek o istnieniu porozumienia ograniczającego konkurencję. Fakt zawarcia zakazanego prawem porozumienia może być udowodniony w sposób pośredni, jeżeli podobieństwo postępowania przedsiębiorców nie da się wyjaśnić bez założenia wcześniej uzgodnionego zachowania tych podmiotów na rynku. Konieczne jest, aby Prezes UOKiK wskazał precyzyjne i spójne dowody wskazujące na istnienie porozumienia, jednak nie każdy z dowodów z osobna musi koniecznie odpowiadać tym kryteriom w odniesieniu do każdego elementu naruszenia. Wystarczy, by zbiór wskazanych przez Prezesa UOKiK poszlak jako całość odpowiadał temu wymogowi”.

W razie pytań lub problemów związanych z podejmowaniem działalności gospodarczej zapraszamy do kontaktu:

antoni.koprowski@kancelaria-kgg.pl , nr tel. 502 031 149 

adw. Antoni Koprowski Kancelaria Adwokacka

na zlecenie i pod kierunkiem adw. Antoniego Koprowskiego

artykuł  opracował

r.pr. Michał Szczerbiak Bd-741